Kontakt Strona główna Pliki do pobrania english

NEWSLETTER

Podaj swój adres e-mail:

Miejsce śmierci Adeli Tuwim

ul. Reymonta 7 - ciekawe obiekty w pobliżu trasy

Julian Tuwim w liście do swoich przyjaciół pod datą 3 listopada 1939 roku napisał z Paryża: Trapi mnie tylko bezustannie myśl o starej, chorej Matce, którą zostawiłem bez pieniędzy w Otwocku. Ale wyjazd nastąpił tak niespodziewanie… i błyskawicznie. W każdym razie podaję adres: A. Tuwimowa Otwock ul. Słowackiego 16. 

Dom o tym numerze znalazł się w grudniu 1940 roku w getcie. Adela Tuwim, na podstawie spisanych wspomnień p. Jadwigi Nowakowskiej, przebywała pod opieką prywatną p. Apolonii Rybak. Dom p. Rybakowej przy ul. W. Reymonta 1 (ob. nr 7) stał na terenie getta, więc musiała ona przenieść się na stronę aryjską. Prawdopodobnie to p. Rybakowa umieściła Adelę Tuwim poza gettem, przy ul. Ceglanej, w domu Kazimierza Kowalskiego, komendanta Straży Pożarnej.
Po likwidacji getta (19 sierpnia 1942 roku) pani Apolonia Rybak wróciła do swego domu przy ul. W. Reymonta i ukryła w nim p. Adelę Tuwim. 
Jerzy Marek Rybak, syn p. Apolonii, żołnierz Kedywu w Otwocku, po wkroczeniu wojsk radzieckich,  przedostał się na zachód. Po latach w rozmowie z bratankiem Jerzym Rybakiem, który przyjechał do niego do Londynu, przekazał mu informacje o śmierci matki poety. Adelę Tuwim zastrzelili Niemcy i zrzucili jej ciało z balkonu domu przy ul. W. Reymonta 1, obecnie W. Reymonta 7. Jerzy Marek Rybak wracał w nocy do domu i przy sośnie znalazł ciało kobiety.  
Zwłoki Adeli Tuwim zostały zakopane w pobliżu domu następnego dnia.
 
Adela Tuwim Apolonia Rybak Dom w ktorym zginęła

 

Julian Tuwim po powrocie do kraju przeprowadził ekshumację i pochował Matkę w 1947 roku w grobie rodzinnym w Łodzi. W wierszu Matka przejmująco opisał otwocką tragedię: 
Zastrzelił ją faszysta,
Kiedy myślała o mnie…
(…)
Przestrzelił świat matczyny:
Dwie pieszczotliwe zgłoski,
Trupa z okna wyrzucił
Na święty bruk otwocki.